Poznański Szybki Tramwaj kończy 25 lat!

Pestka została oddana do użytku na przełomie stycznia i lutego 1997 roku. Była to wówczas najnowocześniejsza trasa szybkiej komunikacji miejskiej w Polsce. Mieszkańcy Piątkowa i Winograd zyskali nową jakość podróżowania transportem publicznym, a Poznań nowy symbol kojarzony z miastem.

- Trasa Pestki to od ćwierć wieku kręgosłup komunikacyjny północnego Poznania. Dzięki niej kilkadziesiąt tysięcy osób dziennie wybiera tramwaj zamiast samochodu, by dostać się do szkoły czy pracy. To najlepszy sposób, by z Winograd czy Piątkowa dojechać do centrum - mówi Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania. - W tym roku północ miasta zyska wzmocnienie komunikacyjne w postaci trasy tramwajowej na Naramowice. Po jej uruchomieniu przyjdzie czas na gruntowny remont PST, by podróżowanie na tej trasie było komfortowe i bezpieczne - dodaje prezydent.

- Tramwaje stanowią rdzeń systemów transportowych w aglomeracjach miejskich. Są ekologiczne i pozwalają w efektywny sposób przewozić duże potoki pasażerskie w relatywnie krótkim czasie. Poznań od lat inwestuje w rozwój sieci komunikacji tramwajowej. Poznański Szybki Tramwaj to jedna z najnowocześniejszych w Polsce bezkolizyjnych tras tramwajowych, która od 25 lat zapewnia sprawne przemieszczanie się i trudno bez niej wyobrazić sobie miasto. To bardzo ważny jubileusz i zarazem początek nowego rozdziału dla PST – zaznacza Jan Gosiewski, dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu.

Pomysł jeszcze sprzed II wojny światowej

Pierwsza koncepcja budowy bezkolizyjnej trasy szybkiego tramwaju powstała w Poznaniu już w 1928 roku. Połączenie Lubonia z Winiarami miało częściowo wykorzystywać tory kolejowe. Po wojnie powrócono do planowania tej wielkiej inwestycji transportowej, wyznaczając przebieg projektowanej trasy po wydzielonym torowisku (na powierzchni lub w tunelu). Koncepcja zyskała ostateczny kształt w połowie lat siedemdziesiątych XX wieku, podczas prac nad Planem Ogólnego Zagospodarowania Przestrzennego Poznania. W POZPP pojawiła się bezkolizyjna trasa tramwajowa, łącząca prężnie rozwijającą się północną część Poznania z mostem Teatralnym. Generalnym projektantem Poznańskiego Szybkiego Tramwaju został Zygmunt Nowak.

Prace nad budową pierwszego odcinka PST (od os. Sobieskiego do ul. Roosevelta) rozpoczęły się w 1980 roku i trwały aż 17 lat. Ich zakres był ogromny. Na ponad 6-kilometrowej trasie powstało: 6 wiaduktów drogowych, 2 tramwajowe, 1 kolejowy, estakada długości 700 metrów, 3 kładki technologiczne i 3 przeznaczone dla pieszych, 10 przystanków przesiadkowych pod wiaduktami, prawie 13 km torów tramwajowych, pętla końcowa z przystankami dla wysiadających i wsiadających oraz torami manewrowymi.

fot. Marek Strenk - Wiadukt Solidarności - 1984 rok

Polityczny kabel

Podczas budowy nie zabrakło komplikacji. Wprowadzano wiele modyfikacji. Zmieniała się organizacja budowy, przy której pracowało łącznie aż 86 wykonawców. Pojawił się również problem o charakterze międzynarodowym. W drugiej połowie lat 80. przy wykopie dla PST natrafiono pod ul. Lechicką na osobliwy kabel. Okazało się, że były to przewody teletechniczne łączące Berlin i Moskwę. Żeby przenieść kabel na specjalną kładkę, należało go najpierw przeciąć. Sytuacja była wyjątkowo delikatna. W celu uniknięcia konsekwencji politycznych i dyplomatycznych łączność można było przerwać tylko na moment. Na szczęście akcja trwała tylko kilka minut, zakończyła się powodzeniem i nie było z tego powodu żadnych perturbacji politycznych.

Pamiętny dzień 30 stycznia 1997

Wreszcie - po 17 latach, 30 stycznia 1997 r. o godzinie 10:08 na trasie Pestki pojawił się inauguracyjny tramwaj uruchomionej wówczas linii nr 14. Przez dwa ostatnie dni stycznia, pasażerowie mogli przetestować nową trasę bez konieczności kupowania biletu. Pojawiły się tłumy zainteresowanych mieszkańców.

1 lutego 1997 r. na nowej trasie PST, rozpoczęto regularne przejazdy tramwajów linii dziennych nr 14 oraz 12 i 15. Od początku funkcjonowała także nocna komunikacja.

fot. Marek Malczewski - Budowa PST - pętla os. Sobieskiego

Rok 2013 – czyli przedłużenie PST

Budowa drugiego etapu trasy PST rozpoczęła się w sierpniu 2011 r. Celem prac było przedłużenie Poznańskiego Szybkiego Tramwaju do Dworca Zachodniego w Poznaniu. Nowy odcinek ma długość 2 km i został zbudowany w miejscu torów kolejowych w wykopie wzdłuż ul. Roosevelta oraz w miejscu peronu 7. (i częściowo 6.) dworca kolejowego. Projekt zrealizowano dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej. Odcinek ten  został otwarty 1 września 2013 r. Dzięki inwestycji udało się poprawić płynność przejazdu w podstawowej osi układu sieci tramwajowej: most Teatralny – rondo Kaponiera – most Dworcowy oraz zintegrować komunikację miejską z kolejową.Trasa Pestki, słynie nie tylko ze sprawnych, szybkich przejazdów tramwajów. Charakterystyczna jest również jej infrastruktura. Każdy przystanek, na odcinku trasy od os. Sobieskiego do Słowiańskiej, ma swoją unikatową kolorystykę. Ściany i podpory poszczególnych peronów pokryte są natomiast artystycznym graffiti o zróżnicowanej tematyce.

PST w liczbach

Obecnie na trasie PST kursują tramwaje czterech linii dziennych (nr 12, 14, 15 i 16) oraz dwóch nocnych (nr 201 i 202) obsługiwanych – na zlecenie ZTM - przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu. To jedyna trasa w stolicy Wielkopolski, po której od czasu jej otwarcia do teraz kursują tramwaje linii nocnych (poza przerwami technicznymi).

W ciągu jednego dnia (roboczego) tramwaje linii nr 12, 14, 15 i 16 wykonują 830 kursów, przewożąc około 120 tys. osób - w tym ok. 80 tys. na samym odcinku PST. Stanowi to 29% liczby wszystkich pasażerów komunikacji tramwajowej w Poznaniu (korzystający z linii tramwajowych na trasie PST to 1/5 liczby wszystkich przewożonych osób). W godzinach popołudniowych szczytów komunikacyjnych trasę obsługuje aż 50 pociągów, co stanowi 30% taboru szynowego MPK Poznań, realizującego w tym czasie kursy na wszystkich 17 liniach tramwajowych. Obecnie na PST najczęściej kierowane są Solarisy Tramino i Moderusy Gamma.

Wszystkie dzienne linie znalazły się w najlepszej dziesiątce zestawienia  przygotowanego przez Puls Gdańska, gdzie uwzględniono największe prędkość przejazdu tramwajów w Polsce. W rankingu tym najlepsza w kraju jest „czternastka” z prędkością komunikacyjną 27,6 km/h, linię tę cechuje również wysoki wskaźnik punktualności - 93,9%. Dalej na liście najlepszej dziesiątki znalazły się: “piętnastka” – miejsce trzecie (26,7 km/h), na miejscu szóstym - linia nr 16 (25,1 km/h), a na ósmym “dwunastka” (24,2 km/h).

Niespodzianka na 25-lecie

Z okazji jubileuszu otwarcia trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju, przygotowano  niespodziankę dla wszystkich miłośników Pestki i komunikacji miejskiej. Szczegóły zostaną opublikowane w poniedziałek, 31 stycznia.

fot. Marek Strenk - Otwarcie PST - 1997 rok

fot. Marek Strenk - Wiadukt Solidarności - 1984 rok

fot. Marek Malczewski - Budowa PST - pętla os. Sobieskiego